ตะลึง!! นักท่องเที่ยวแห่โยนเหรียญลง ซากเจดีย์นางพญางูขาว กลายเป็นกองภูเขา จนท.ต้องเก็บกวาดทุกเดือน ประเมินค่าแล้วหลายหมื่นหยวน!?!

ธนบัตรในประเทศไทย เริ่มมีการใช้ในสมัยรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยได้มีการใช้ เงินกระดาษ เป็นครั้งแรก แต่ยังไม่ได้เรียกว่า ธนบัตร ใช้คำว่า หมาย เรียกแทน โดยออกใช้เมื่อ
พ.ศ. 2396 และคงใช้ต่อมาทั้งสิ้น 3 รุ่น

ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ประกาศใช้ ตั๋วกระดาษ ราคา 1 อัฐ เมื่อวันที่ 29 มิถุนายน พ.ศ. 2417 เพื่อใช้แทนเงินเหรียญกษาปณ์ที่ไม่เพียงพอต่อการใช้งาน ซึ่งเป็นที่มาของคำว่า อัฐกระดาษ ที่ใช้เรียกขานกันในหมู่ประชาชน ต่อมาในปี พ.ศ. 2432-2442 ทรงอนุญาตให้ธนาคารต่างประเทศที่เข้ามาเปิดสาขาดำเนินงานในประเทศไทย คือ ธนาคารฮ่องกงและเซี่ยงไฮ้, ธนาคารชาเตอรด์แห่งอินเดีย ออสเตรเลีย และจีน และธนาคารแห่งอินโดจีน ให้สามารถออกธนบัตรของตัวเองได้ เรียกว่า แบงก์โน้ต หรือ แบงก์ นับว่าเป็น บัตรธนาคาร รุ่นแรกๆ ที่มีใช้ในประเทศไทย จนถึงวันที่ 7 กันยายน พ.ศ. 2445 จึงทรงให้ยกเลิก และประกาศใช้ ธนบัตร แบบแรกของประเทศไทยอย่างเป็นทางการ

ส่วนธนบัตรที่ชำรุดไม่ว่าจะใช้นานแล้ว หรือ เกิดจากสาเหตุอื่น มีทั้งขาด แหว่ง ถูกสัตว์ หรือ แมลงกัด หรือเก็บไว้นาน ฯ แบงก์ชำรุด เหล่านี้ กฎหมายกำหนดชัดเจนว่าไม่สามารถชำมาใช้ หรือ นำมาชำระหนี้ได้ตามกฎหมาย แล้วคนที่มีแบงก์หรือธนบัตรชำรุดเหล่านี้จะทำอย่างไร ทิ้งไป หรือ นำไปแลกคืนได้หรือไม่ แลกคืนได้เท่าไร ที่ไหนบ้าง มาดูรายละเอียดกันได้เลย

วันนี้เราจะพามาดูชัดๆว่า การชำรุดแบบใดบ้าง ที่กฎหมายถือว่าไม่สามารถใช้ชำระหนี้ได้ตามกฎหมาย โดยเรื่องนี้มี พระราชบัญญัติเงินตรา พุทธศักราช ๒๕๐๑ มาตรา ๑๘ บัญญัติไว้ว่า ธนบัตรชำรุดไม่เป็นเงินที่ชำระหนี้ได้ตามกฎหมาย และได้จำแนกลักษณะของธนบัตรชำรุดเป็น 4 ลักษณะ ดังนี้

1. ธนบัตรครึ่งฉบับ คือ ธนบัตรที่ถูกแยกตรงกลางหรือใกล้กับกลางเป็นสองส่วนตามยืนเท่านั้น

2. ธนบัตรต่อท่อนผิด คือ ธนบัตรซึ่งมีส่วนของธนบัตรฉบับอื่นมาต่อเข้าเป็นฉบับเดียวกัน

3. ธนบัตรขาดวิ่น คือ ธนบัตรซึ่งมีส่วนหนึ่งส่วนใดขาดหายไป

4. ธนบัตรลบเลือน คือ ธนบัตรที่มีเหตุทำให้อ่านข้อความหรือตัวเลขไม่ได้ความ

ใครที่มีธนบัตร หรือ แบงก์ชำรุดที่ไม่สามารถใช้หนี้ได้ตามกฎหมาย ไม่ต้องกังวล เพราะ ในกฎหมาย พ.ร.บ.เงินตราได้กำหนด ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ออกกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์ และวิธีการแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุดไว้ ดังนี้

ข้อ 1 ผู้ใดประสงค์จะขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุด ให้ทำคำร้องเป็นหนังสือตามแบบ ยื่นต่อธนาคารแห่งประเทศไทย หรือเจ้าหน้าที่ซึ่งธนาคารแห่งประเทศไทยมอบหมาย โดยแนบธนบัตรชำรุดไปกับคำร้องด้วย

ในกรณีที่ธนาคารแห่งประเทศไทย หรือเจ้าหน้าที่ซึ่งธนาคารแห่งประเทศไทยมอบหมาย เห็นสมควรจะรับธนบัตรชำรุดไว้แลกเปลี่ยน โดยมิต้องให้ผู้ประสงค์จะขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุดทำคำร้องเป็นหนังสือดังกล่าวในวรรคหนึ่งก็ได้

ข้อ 2 ให้รับแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุดตามข้อจำกัดและหลักเกณฑ์ ดังต่อไปนี้

ธนบัตรครึ่งฉบับ ให้รับแลกเปลี่ยนแต่ละครึ่งฉบับเพียงครึ่งราคาของราคาเต็มของธนบัตรนั้น

ธนบัตรต่อท่อนผิด ถ้าไม่เกินสองท่อน แต่ละท่อนเป็นธนบัตรแบบและชนิดราคาเดียวกัน ให้รับแลกเปลี่ยนเต็มราคาของธนบัตรนั้น

ธนบัตรขาดวิ่น ให้รับแลกเปลี่ยนเฉพาะเมื่อเห็นได้ประจักษ์ว่าส่วนที่เหลืออยู่มีมากกว่าครึ่งฉบับ ให้รับแลกเปลี่ยนเต็มราคาของธนบัตรนั้น

ธนบัตรลบเลือน ให้รับแลกเปลี่ยนเฉพาะเมื่อการลบเลือนนั้น ไม่ถึงทำให้ไม่รู้ได้ว่าเป็นธนบัตรแท้จริง โดยให้รับเปลี่ยนเต็มราคาของธนบัตรนั้น

สถานที่ติดต่อขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุด

ธนาคารออมสินทั่วประเทศ (ให้บริการในเวลาทำการทุกวัน

ธนาคารพาณิชย์ทั่วประเทศ (ให้บริการเฉพาะวันพุธ ยกเว้นสาขาย่อยและสาขาในห้างสรรพสินค้า)

ขั้นตอนการขอแลกเปลี่ยน

1) กรณีแลกเปลี่ยนได้ทันที ได้แก่ ธนบัตรชำรุดมีเนื้อธนบัตรเหลืออยู่เกินกว่า 3 ใน 5 ส่วน สามารถแลกเปลี่ยนได้เต็มตามราคาหน้าธนบัตร

2) กรณีต้องเขียนคำร้อง

ธนบัตรชำรุดครึ่งฉบับ ธนบัตรต่อท่อนผิด และธนบัตรขาดวิ่นที่มีเนื้อน้อยกว่า 3 ใน 5 ส่วน ผู้ขอแลกต้องเขียนคำร้องขอแลกเปลี่ยนตามแบบที่กำหนด พร้อมแนบธนบัตรชำรุดยื่นต่อเจ้าหน้าที่ธนาคารเ พื่อนำส่งให้ ธปท. พิจารณาค่าแลกเปลี่ยน โดย ธปท. จะโอนเงินค่าแลกเปลี่ยนเข้าบัญชีออมทรัพย์ หรือทางธนาณัติ ตามที่ผู้ขอแลกระบุไว้ในคำร้อง

ธนบัตรชำรุดที่ถูกไฟไหม้เกรียม ถูกสัตว์หรือแมลงกัดแทะ หรือเปี่อยติดกันเป็นปึกเป็นจำนวนมาก ซึ่งอาจได้รับความเสียหายระหว่างจัดส่ง ผู้ขอแลกต้องนำธนบัตรไปแสดงต่อเจ้าหน้าที่ธนาคารเพื่อขอออกหลักฐาน ก่อนนำมาขอแลกด้วยตนเอง ที่สายออกบัตรธนาคาร ธนาคารแห่งประเทศไทย

ที่สำคัญจำไว้ให้แม่นคือ การขอแลกเปลี่ยนธนบัตรชำรุดไม่เสียค่าธรรมเนียมใด ๆ ทั้งสิ้น

สอบถามข้อมูลธนบัตรชำรุด

กรุงเทพฯ แผนกตรวจพิสูจน์ธนบัตร โทร 0-2356-8736 -37

ระยอง ศูนย์จัดการธนบัตร ระยอง โทร 0-3861-9157 ต่อ 8810

เชียงใหม่ ศูนย์จัดการธนบัตร เชียงใหม่ โทร 0-5393-1025-6

พิษณุโลก ศูนย์จัดการธนบัตร พิษณุโลก โทร 0-5526-2406-8 ต่อ 8840

ขอนแก่น ศูนย์จัดการธนบัตร ขอนแก่น โทร 0-4322-6051-4 ต่อ 8988

นครราชสีมา ศูนย์จัดการธนบัตร นครราชสีมา โทร 0-4425-9642 ต่อ 8869, 8870

อุบลราชธานี ศูนย์จัดการธนบัตร อุบลราชธานี โทร 0-4531-7882-3 ต่อ 8900

หาดใหญ่ ศูนย์จัดการธนบัตร หาดใหญ่ โทร 0-7427-2000 ต่อ 4383

สุราษฎร์ธานี ศูนย์จัดการธนบัตร สุราษฎร์ธานี โทร 0-7720-1307-8 ต่อ 8929, 8930

พังงา ศูนย์จัดการธนบัตร พังงา โทร 0-7646-0746 ต่อ 8963